Jak wygląda badanie USG serca?

USG serca, znane także jako echokardiografia, to jedno z najczęściej wykonywanych badań obrazowych w kardiologii. Dzięki niemu lekarze mogą ocenić nie tylko budowę serca, ale także jego funkcjonowanie w czasie rzeczywistym. W przeciwieństwie do badań wykorzystujących promieniowanie jonizujące, echo serca jest całkowicie bezpieczne i bezbolesne. Pacjenci często zastanawiają się jednak, jak dokładnie wygląda przebieg tego badania, ile trwa i do czego może służyć.

Czym jest echo serca i do czego służy?

USG serca, nazywane także echokardiografią, echo serca lub UKG (ultrasonokardiografia), to badanie diagnostyczne wykorzystujące fale ultradźwiękowe do obrazowania struktur serca i oceniania jego funkcji. Jego celem jest ocena anatomii (ściany serca, jamy serca, zastawki) oraz czynności (kurczliwość mięśnia, przepływy krwi) w sposób nieinwazyjny i bezpieczny dla pacjenta.
Badanie pozwala wykryć wady zastawkowe (zwężenia, niedomykalność), przecieki między komorami, przerost ścian komór, niewydolność serca, obecność płynu w osierdziu, a także ocenić skutki nadciśnienia czy chorób mięśnia sercowego.
Dzięki zastosowaniu technologii Dopplera możliwa staje się ocena kierunku i prędkości przepływu krwi przez jamy serca i naczynia, co zwiększa diagnostyczną wartość badania. W przypadkach, gdy obraz przez klatkę piersiową jest niewystarczający – np. ze względu na przeszkody kostne – stosuje się echokardiografię przezprzełykową, która daje lepszy dostęp obrazowy.

Przygotowanie pacjenta i warunki badania

Do standardowego badania echo serca przezklatkowego pacjent nie musi przestrzegać rygorystycznych zaleceń dietetycznych ani być na czczo – można zjeść lekki posiłek i przyjąć leki. Warto jednak zabrać ze sobą wcześniejsze wyniki badań serca, takie jak poprzednie echo czy EKG.
Na badanie należy ubrać się wygodnie, tak by można było łatwo odsłonić klatkę piersiową. W gabinecie może być potrzeba zdjęcia ubrania do pasa lub zdjęcia biustonosza przez kobiety.
Pacjent zostaje poproszony o położenie się na kozetce diagnostycznej – zwykle na lewym boku. Czasami badanie wymaga zmiany ułożenia ciała (na plecy, z lekkim obrotem lub odchyleniem głowy) w celu lepszego uwidocznienia konkretnych struktur.
Na skórę klatki piersiowej nakłada się specjalny żel przewodzący ultradźwięki, aby wyeliminować powietrze między głowicą aparatu a skórą i uzyskać lepszy kontakt akustyczny.

Przebieg badania echo serca

W trakcie badania lekarz lub technik ultrasonografii przykłada głowicę ultradźwiękową w różnych miejscach klatki piersiowej – przesuwając ją i lekko dociskając, by uzyskać optymalne kąty widzenia struktur serca.
Pacjent leży najczęściej na lewym boku z lewą ręką uniesioną i założoną za głowę, a prawą ręką wzdłuż tułowia. W razie potrzeby może być poproszony o przyjęcie pozycji na plecach lub o lekkie odchylenie głowy, by uwidocznić inne płaszczyzny obrazowe.
Głowica emituje fale ultradźwiękowe, które przenikają przez tkanki klatki piersiowej i odbijają się od struktur serca – fale odbite wracają do głowicy, są przetwarzane na sygnały elektryczne, a komputer generuje obraz serca w czasie rzeczywistym.
Lekarz analizuje struktury anatomiczne (przedsionki, komory, zastawki) oraz wykonuje oceny Dopplerowskie przepływów krwi, mierzy prędkości i kierunki przepływu, by wykryć ewentualne przecieki lub nieprawidłowości hemodynamiczne.

Warianty badania: przezprzełykowe i obciążeniowe

Gdy obrazowanie przez klatkę piersiową jest niewystarczające, stosuje się echokardiografię przezprzełykową (TEE). W tej wersji pacjent leży na boku, a cienka sonda z wbudowaną głowicą ultradźwiękową jest wprowadzana przez przełyk, co pozwala uzyskać lepszą jakość obrazu struktur przyściennych serca, unikając przeszkód kostnych.
Echo przezprzełykowe zazwyczaj trwa 15–20 minut; wymaga czasem, by pacjent był na czczo i posiadał dokumentację wcześniejszych badań.
Innym wariantem jest echokardiografia obciążeniowa (stresowa): obrazowanie serca wykonywane w warunkach zwiększonego zapotrzebowania – np. podczas wysiłku lub po podaniu leków. Pozwala ocenić, jak serce reaguje na zwiększony stres hemodynamiczny oraz wykryć zmiany, które nie są widoczne w warunkach spoczynkowych.
W niektórych sytuacjach stosuje się także techniki zaawansowane, takie jak obrazowanie 4D czy ultrafast ultrasound, które pozwalają na dokładniejszą ocenę sprężystości mięśnia sercowego.

Czas trwania, bezpieczeństwo i interpretacja wyników

Badanie echo serca (przezklatkowe) zwykle trwa około 15–30 minut. Warianty takie jak echo przezprzełykowe lub obciążeniowe mogą zająć nieco więcej czasu w zależności od procedury i potrzeb pacjenta.
Badanie jest całkowicie bezbolesne, bezpieczne i nieinwazyjne – nie używa promieniowania ani kontrastu. Pacjent po zakończeniu badania może od razu wrócić do codziennych czynności, bez potrzeby rekonwalescencji.
Wynik badania obejmuje opis strukturalny i funkcjonalny serca oraz często zestaw obrazów lub zapisów wideo. Interpretacja dokonywana jest przez lekarza kardiologa lub specjalistę ultrasonografii.
Kluczowe parametry to m.in. frakcja wyrzutowa lewej komory (EF), rozmiary jam serca, grubość ścian, ocena funkcji zastawek czy pomiary przepływów krwi. Wartości te porównuje się do norm, które zależą od wieku, płci i masy ciała pacjenta. Jeśli wynik wykazuje nieprawidłowości, lekarz może zalecić dalsze badania lub kontrole echokardiograficzne w przyszłości.

Więcej informacji na temat nowoczesnych technik ultrasonograficznych znajdziesz na stronie: http://noraxmedical.com/